Szkody medyczne

W dniu 27 marca 2018 r. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął trzy uchwały: III CZP 36/17, III CZP 60/17, III CZP 69/17, w których wskazał wprost: „sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu”. Można stwierdzić, że w tym zakresie ukształtowała się jednolita linia orzecznicza.

Dotychczas zadośćuczynienie dla najbliższych przysługiwało jedynie w przypadku śmierci poszkodowanego na podstawie art. 446 § 4 k.c. zgodnie z którym § 4 „sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”. Od momentu podjęcia wyżej wymienionych uchwał zadośćuczynienie dla osób najbliższych przysługuje również za krzywdę, tj. cierpienia jakie ponieśli w związku z uszczerbkiem na zdrowiu najbliżej im osoby. Sąd Najwyższy uznał, iż podstawę takiego roszczenia stanowi art. 24 § 1 w zw. z art. 448 k.c.  Zgodnie z art. 448 k.c.” w  razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się”. Z kolei art. 24 k.c. odnosi się do naruszenia dóbr osobistych. Sąd Najwyższy we wspomnianej uchwale  wprost wskazał, że: „doprowadzenie czynem niedozwolonym do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia poszkodowanego, którego konsekwencją jest niemożność nawiązania lub kontynuowania typowej więzi rodzinnej, stanowi naruszenie własnego dobra osobistego bliskich i przyczynę ich własnej krzywdy. Zaznaczył jednak, że chodzi o rzeczywiste, silne i trwałe więzi emocjonalne, które można obiektywnie potwierdzić”.

Błędna diagnoza w początkowej fazie leczenia w przypadku choroby staje się bardzo często powodem pogorszenia się zdrowia pacjenta, a często miewa dalsze negatywne konsekwencje.

Odpowiedzialność lekarza za błędną diagnozę może być obecnie oceniana w drodze postępowania sądowego lub przez Wojewódzką Komisję do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Zadośćuczynienie za krzywdy pacjenta przewidują przepisy prawa cywilnego, z których wynika, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia pacjenta z winy lekarza, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Postępowanie przed wojewódzką komisją ma na celu ustalenie, czy zdarzenie, którego następstwem był uszczerbek na zdrowiu, stanowiło zdarzenie medyczne, które przyczyniło się na skutek działania lub zaniechania do  opóźnienia we właściwym leczeniu i przyczyniło  się do rozwoju choroby.
Jest to zdecydowanie krótsza droga do uzyskania świadczenia pieniężnego, jednak trzeba wiedzieć, iż roszczenia finansowe w tym trybie są ograniczone kwotowo.

Podjęcie działań diagnostyczno-leczniczych przed zawarciem umowy ubezpieczenia

Często zdarza się, że Towarzystwa Ubezpieczeniowe odmawiają wypłaty odszkodowania Ubezpieczonemu w sytuacji wystąpienia ciężkiej choroby, uzasadniając odmowę podjęciem czynności diagnostyczno-leczniczych przed zawarciem umowy ubezpieczenia. Powołują się przy tym na zapisy ogólnych warunków ubezpieczenia. Jeśli pacjent otrzymał decyzję odmowną tego rodzaju, jest wielce prawdopodobne, że jest ona nieprawidłowa. Ubezpieczyciele bowiem nagminnie wykorzystują ten zapis odmawiając wypłaty należnego świadczenia, przykładowo w sytuacji gdy pacjent był u specjalisty lub wykonał profilaktyczne badanie USG, następnie zawarł umowę ubezpieczenia, natomiast wyniki diagnozy (informacja o chorobie) została przekazana pacjentowi już po jej zawarciu.

Chciałbym wskazać, iż w tego rodzaju sytuacjach ubezpieczyciel nie ma prawa odmówić przyjęcia odpowiedzialności.

 Odmowa może być uzasadniona jedynie wtedy, gdy pacjent podjął czynności diagnostyczno-lecznicze przed zawarciem umowy, ale takie które dotyczą konkretnej jednostki chorobowej, a nie  takie czynności (wizyty lekarskie etc.), które mogły wprawdzie ułatwić diagnozę, ale nie dawały jednoznacznych informacji o rodzaju choroby.